“COP tədbirləri. COP29 – Azərbaycan”- İsmayıl Hüseynzadə
“İNFONEWS” təqdim edir.
COP tədbirləri. COP29. COP29 – Azərbaycan
COP – Tərəflər Konfransı, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişiklikləri üzrə Çərçivə Konvensiyası (UNFCCC) çərçivəsində hər il keçirilən bir beynəlxalq konfransdır. UNFCCC 1992-ci ildə Rio de Janeiro şəhərində keçirilən Yer Sammitində qəbul edilmişdir və iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə üçün qlobal səyləri əlaqələndirmək məqsədini daşıyır. Bu konfrans, BMT-nin İqlim Dəyişiklikləri üzrə Tərəflər Konfransı adlanır və dünyada iqlim dəyişikliyi ilə bağlı ən yüksək səviyyəli müzakirələrin keçirildiyi platformasıdır.
İlk COP konfransı 1995-ci ildə Almaniyanın paytaxtı Berlində keçirilmişdir və o vaxtdan bəri hər il dünyanın müxtəlif şəhərlərində təşkil olunur. COP konfranslarının əsas məqsədi iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə üçün yeni strategiyalar hazırlamaq, mövcud tədbirləri nəzərdən keçirmək və bu sahədə beynəlxalq əməkdaşlığı gücləndirməkdir. Hər bir konfransda, iştirakçı ölkələr iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə üzrə milli və beynəlxalq səviyyədə öhdəliklər götürürlər.
COP konfransları qlobal iqlim siyasətində bir çox əhəmiyyətli dönüş nöqtələrini qeyd etmişdir. 1997-ci ildə Yaponiyanın Kyoto şəhərində keçirilən COP 3 konfransında inkişaf etmiş ölkələr üçün məcburi istixana qazı emissiya hədəfləri müəyyən edən Kyoto Protokolu qəbul edildi. Bu protokol qlobal iqlim siyasətində əhəmiyyətli bir mərhələ oldu və inkişaf etmiş ölkələrin istixana qazı emissiyalarını azaltmaq üçün hüquqi öhdəliklərini təsbit etdi.
COP 15 konfransı 2009-cu ildə Danimarkanın paytaxtı Kopenhagendə keçirildi və böyük gözləntilərə baxmayaraq, həlledici bir saziş əldə edilmədi. Lakin 2015-ci ildə Parisdə keçirilən COP 21 konfransı, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə yeni bir dövrün başlanğıcını qoydu. Paris Sazişi qlobal istiləşməni 2°C-dən aşağı səviyyədə saxlamaq və mümkün olduqda 1.5°C səviyyəsinə yaxınlaşdırmaq məqsədini qoydu. Bu saziş, bütün ölkələri öz milli səviyyədə müəyyən edilmiş töhfələrini (NDC) təqdim etməyə və bu hədəflərə çatmaq üçün tədbirlər görməyə çağırır.
COP 29: Azərbaycanın İqlim Dəyişiklikləri İlə Mübarizədə Yeni Dövrü
COP 29, 2024-cü ildə Azərbaycan Respublikasında keçiriləcək və bu, Azərbaycan üçün beynəlxalq səviyyədə mühüm bir hadisə olacaq. COP 29-un Azərbaycanın paytaxtı Bakıda keçirilməsi, ölkənin iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə beynəlxalq səylərə verdiyi töhfəni vurğulayır. Azərbaycan, neft və qaz ehtiyatları ilə zəngin bir ölkə olaraq tanınsa da, son illərdə bərpa olunan enerji mənbələrinə diqqətini artırmış və ekoloji davamlılığı təmin etmək üçün müxtəlif strategiyalar həyata keçirilmişdir.
Azərbaycanın COP 29-a ev sahibliyi etməsi, ölkənin iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə sahəsində qlobal liderlik mövqeyini gücləndirəcək və davamlı inkişaf üçün yeni perspektivlər açacaq. Azərbaycanın iqlim strategiyası, bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadənin artırılması, enerji səmərəliliyinin yaxşılaşdırılması və karbon izinin azaldılması üzərində qurulmuşdur. Bu strategiyalar, ölkənin Paris Sazişi çərçivəsində götürdüyü öhdəlikləri yerinə yetirməsinə və qlobal iqlim hədəflərinə töhfə verməsinə kömək edir.
COP 29 konfransında bir çox mühüm mövzuların müzakirə edilməsi gözlənilir. Əsas diqqət mərkəzində olacaq mövzular aşağıdakılardır:
1. İqlim Maliyyələşdirilməsi: İqlim dəyişikliyi ilə mübarizə üçün maliyyə mənbələrinin artırılması və inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqlim dəyişikliklərinə uyğunlaşmasına dəstək verilməsi əsas müzakirə mövzularından biri olacaq. Xüsusilə, iqlim fondlarının artırılması və bu vəsaitlərin effektiv şəkildə istifadəsi məsələləri diqqət mərkəzində olacaq.
2. Texnalogiya Transferi və İnnovasiya: İnkişaf etməkdə olan ölkələrin iqlim dəyişikliklərinə uyğunlaşmasına kömək edəcək yeni texnologiyaların və innovativ həllərin paylaşılması və yayılması da müzakirə olunacaq. Bu, xüsusilə enerji səmərəliliyi, bərpa olunan enerji və karbon tutma texnologiyaları sahələrində əhəmiyyətli olacaq .
3. Milli Səviyyədə Müəyyən Edilmiş Töhfələr (NDC): Ölkələr, Paris Sazişi çərçivəsində öz milli töhfələrini yeniləyəcək və daha iddialı iqlim hədəfləri qoyacaqlar. Bu, qlobal istiləşməni məhdudlaşdırmaq və iqlim dəyişikliyinin təsirlərini azaltmaq üçün vacibdir.
4. İqlim Dəyişikliyi və Sosial Ədalət: İqlim dəyişikliyinin təsirlərinə ən çox məruz qalan icmaların və qrupların qorunması, iqlim ədalətinin təmin edilməsi istiqamətində müzakirələr aparılacaq. Xüsusilə, marjinalizə olunmuş icmaların və az təminatlı ölkələrin iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşma qabiliyyətlərini artırmaq üçün xüsusi tədbirlər müzakirə olunacaq .
Azərbaycanın COP 29-a ev sahibliyi etməsi, ölkənin beynəlxalq səviyyədə iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə sahəsində öncül rol oynadığını göstərir. Azərbaycanın iqlim strategiyası, aşağıdakı əsas istiqamətlər üzərində qurulmuşdur:
1. Bərpa Olunan Enerji Mənbələrinə İnvestisiya: Azərbaycan, külək, günəş və hidroenerji kimi bərpa olunan enerji mənbələrinə investisiya qoyuluşunu artırmağı hədəfləyir. Bu, ölkənin enerji sistemini diversifikasiya etmək və karbon izini azaltmaq üçün vacibdir.
2. Enerji Səmərəliliyinin Artırılması: Enerji səmərəliliyinin artırılması üçün yeni texnologiyaların tətbiqi və sənaye sektorunda enerji istifadəsinin optimallaşdırılması Azərbaycanın əsas prioritetlərindən biridir .
3. Ekosistemlərin Mühafizəsi və Bərpası: Azərbaycanın ekosistemlərini qorumaq və bərpa etmək üçün yeni strategiyalar hazırlamaq, ölkənin iqlim dəyişikliklərinə uyğunlaşma qabiliyyətini artıracaq .
COP 29 konfransında, Azərbaycanın bu istiqamətlərdə əldə etdiyi nailiyyətlər və gələcək planları beynəlxalq ictimaiyyətə təqdim ediləcək. Bu, Azərbaycanın iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə sahəsində liderlik rolunu daha da gücləndirəcək və qlobal səviyyədə davamlı inkişafın təşviq edilməsinə kömək edəcək .
COP 29, iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal səylərin gücləndirilməsi və davamlı inkişafın təşviq edilməsi baxımından mühüm bir hadisə olacaq. Azərbaycanın bu konfransa ev sahibliyi etməsi, ölkənin beynəlxalq arenada əhəmiyyətini artıracaq və iqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizədə öncül rol oynayacağını nümayiş etdirəcək. COP 29, dünya ictimaiyyətinin diqqətini Azərbaycanın davamlı enerji və iqlim siyasətinə yönəldəcək və ölkənin bu sahədəki səylərini daha da gücləndirəcəkdir.
İsmayıl HÜSEYNZADƏ
Gənc iqtisadçı